Đến thời điểm này, bà con nông dân Diễn Châu đã hoàn thành việc thu hoạch lạc xuân. Năng suất thấp hơn, cộng với thị trường tiêu thụ lạc chủ yếu phụ thuộc vào thương lái của Trung Quốc thông qua đường tiểu ngạch không ổn định, nên tình hình thu mua, xuất khẩu lạc năm nay được dự báo sẽ gặp khó khăn.

Chị Nguyễn Thị Vân ở xã Diễn Thịnh làm nghề xáo lạc đã được 7 năm nay, theo chị Vân cho biết: nghề xáo lạc chỉ sôi động trong vài tháng nhưng là nguồn thu nhập chính. Tuy nhiên, chưa năm nào nghề xáo lạc gặp khó khăn như năm nay, sản lượng lạc ít, giá cao hơn so với lạc nước ngoài, lại khó tiêu thụ, nên việc thu mua lạc của gia đình chị chỉ cầm chừng không thu mua ồ ạt như mọi năm.

Chị Vân cho biết. “Năm nay do việc xuất khẩu gặp khó khăn nên các doanh nghiệp hoạt động đang cầm chừng, giá mua lạc thấp, nên tôi cũng đã mua được vài chục tấn nhưng phơi khô rồi cất kho, chờ thời gian nữa nếu giá tăng mới bán, còn nếu bán luôn thì lỗ tiền công”.

Bà Cao Thị Lý, xóm 9 xã Diễn Thành làm nghề thu mua, chế biến xuất khẩu lạc đã hàng chục năm nay. Bình quân mỗi năm gia đình bà thu mua hàng nghìn tấn lạc vỏ, về xay, phân loại rồi xuất khẩu cho bạn hàng Trung Quốc và bán nội địa. Đến nay, bà thu mua được 50 tấn lạc, nhưng vẫn chưa tìm được đầu ra. Nguyên nhân chính dẫn đến việc này, đó là giá lạc trên thế giới thấp hơn giá lạc Việt Nam, nên dẫn đến việc mua bán, xuất khẩu lạc gặp nhiều khó khăn. “Có nghĩa là đầu ra của mình thì cao còn lạc của nước ngoài đổ về thì thấp Người ta chỉ ăn lạc của nước ngoài thôi, còn lạc của Việt Nam mình cao quá không bán được. Không mua cho dân thì không được, mà mua thì mình lỗ”.

Ngoài hàng trăm hộ nhỏ lẻ, thì hiện nay trên địa bàn huyện Diễn Châu đang có 10 doanh nghiệp và gần 50 đại lý chuyên thu mua chế biến lạc.

Tiểu biểu có doanh nghiệp tư nhân Sỹ Thắng ở xã Diễn Thịnh, mỗi năm thu mua, xuất bán hơn 5.000 tấn lạc. Trong đó có khoảng 3.500 tấn xuất sang các nước như Trung Quốc, Thái Lan... đem lại doanh thu 15 tỷ đồng/năm. Nếu như những năm trước, thời điểm này, các xe container vào ra bốc hàng liên tục thì thời điểm này năm nay, doanh nghiệp mới chỉ đang làm hàng nội địa chưa xuất khẩu được container  nào. “Đại đa số mất mùa hai nữa là chất lượng rất kém còn thị trường hiện nay rất khó khăn, thị trường Quốc tế giá thấp, nếu như xuất đi Trung Quốc là mình mua vào là lỗ, đang mua để phục vụ nội địa. Năm ngoái thị trường thuận lợi giá cả, năm nay Trung Quốc và các bạn hàng thông báo hàng Đông Bắc của Trung Quốc đang còn nhiều, thứ 2 các nước nhập khẩu về nhiều lắm giá thấp, cho nên mình đang chờ cơ hội”.   

Mặc dù Diễn Châu là huyện có diện tích lạc lớn nhất của cả tỉnh với gần 5000 héc ta/năm, sản lượng bình quân hơn 15.000 tấn. Nhưng trước đây, vẫn không đủ nguồn nguyên liệu cho các hộ chế biến tiêu thụ trong nước và cả xuất khẩu. Nên các hộ làm nghề xáo lạc ở Diễn Châu phải mở rộng thị trường thu mua ra các huyện và các tỉnh lân cận như: Quỳnh lưu, Nghi Lộc, Quảng Bình, Hà Tĩnh, Thanh Hóa… Trung bình mỗi năm Diễn Châu thu mua, chế biến khoảng 35.000 tấn lạc, trong đó, sản lượng xuất khẩu đạt trên 50%. Tuy nhiên, năm nay việc thu mua, xuất khẩu lạc của Diễn Châu gặp nhiều khó khăn, điều người dân lo ngại nhất chính là giá lạc trên thế giới xuống thấp nên khả năng thu mua của các cơ sở chế biến sẽ hạn chế hơn.

Ông Phạm Bá Ái- Phó chủ tịch UBND xã Diễn Thịnh cho biết: “Thời điểm dừ nói chung là hoạt động mua bán ít. Đảng ủy, chính quyền có chủ trương, NQ triển khai cho các chi bộ, các xóm, tuyên truyền vận động nhân dân làm thu mua lạc, cũng chỉ đạo quỹ TDND chuẩn bị nguồn vốn khi nhân dân lên sẵn sàng cho vay lãi suất theo quy định nhưng mà chính sách hồ sơ linh hoạt nhanh gọn”.

Trong sản xuất và chế biến nông sản, Diễn Châu xác định lạc là cây chủ lực. Lạc nhân Diễn Châu đã chinh phục được nhiều thị trường trong nước và một số nước Châu Á. Thế nhưng với tình hình thu mua, xuất khẩu ảm đạm như hiện nay, thì lượng lạc tồn trong dân còn khá nhiều, gây khó khăn cho cả người trồng lạc và người thu mua, xuất khẩu lạc./.

 Mai Sao

Trung tâm VHTT&TT Diễn Châu